Podnośniki śrubowe: Przegląd konstrukcji
Spis treści
Podnośniki śrubowe.
Do podjęcia tego tematu skłoniły nas tzw. „doświadczenia zawodowe”. Co roku bowiem powstają na wielu uczelniach technicznych niezliczone ilości projektów podnośników śrubowych wykonywane przez studentów. Otarliśmy się o ten temat i my. W dawniejszych czasach projekty takie wykonywali także uczniowie techników. Takiej ilości wykonywanych projektów towarzyszy, rzecz jasna, duża ilość przodków i gotowców, także publikowanych w skryptach i książkach, które sprzyjają powielaniu określonych wzorców.
Postawiliśmy zatem proste pytanie: Dlaczego nikt nie wzoruje się na konstrukcjach istniejących w świecie rzeczywistym ? Domyślnie założyliśmy, że podnośnik jest urządzeniem służącym do podnoszenia samochodu w celu przysłowiowej zmiany koła.
Otóż istniejące współcześnie konstrukcje dalekie są od „klasyki”. Współcześnie, w praktyce, na wyposażeniu samochodów są podnośniki „nożycowe” (zwane też trapezowymi). Popularnie stosowane są także tanie i niezawodne podnośniki hydrauliczne. Nic w tym nie ma dziwnego bowiem „klasyk” nie da się podstawić pod współczesny samochód (w domyśle osobowy). Jest po prostu za wysoki. Dlatego w poszukiwaniu rzeczywistych rozwiązań trzeba odbyć podróż w czasie do lat 20-tych lub nawet wcześniejszych. Rzeczywistych eksponatów zaś najłatwiej będzie szukać tam, gdzie było ich najwięcej czyli w Stanach Zjednoczonych.
Najprostsza wersja z przekładnią zębatą
Statystycznie najczęściej spotykanym rozwiązaniem jest tam podnośnik, który ma jedną śrubę, wysuwaną dzięki obracanej nakrętce. Nakrętka zaś jest w formie stożkowego koła zębatego, współpracującego z drugim kołem obracanym korbą przez użytkownika.
Przykłady:
Podnośnik Dunlop
Podnośnik: Made in Sweden (SAAB VOLVO SCANIA)
I coś z naszej kolekcji:
Jest to najprostsza forma tego rozwiązania, która podlegała oczywiście ewolucji.
Zastosowanie jarzma
Wadą powyższego rozwiązania (niezbyt wielką) jest możliwość swobodnego wysuwania się śruby po obróceniu podnośnika o 180 stopni. Może to spowodować siniaka przy nieostrożnym obchodzeniu się z urządzeniem. Dlatego zastosowano jarzmo.
Przykład:
Zapadka
Kolejnym krokiem było "doklejenie" koła zapadkowego do dużego koła stożkowego. Takich rozwiązań występuje naprawdę dużo.
Przykłady:
Antique cartruck jack Model A Model T
Antique Cast Iron Ratcheting Screw Jack
Przekładnie zamknięte
Dalszy krok to zamkniecie przekładni w szczelny pojemnik wypełniony smarem.
Przykład:
Shelley Tangye
Podobne rozwiązanie występuje także w wersji teleskopowej.
Przykład:
Vintage Antique Model T or A Car-Truck, Gear Drive, Screw Type
Vintage 28 Inch Automobile Car Truck Double Extending Screw Jack
Przekładnia ślimakowa
Podobne co do zasady działania jest rozwiązanie w którym zamiast przekładni stożkowej zastosowano przekładnię ślimakową (choć takie rozwiązanie łatwiej znaleźć w Europie).
Mamy na przykład taki podnośnik:
...lub taki:
Pokazane powyżej podnośniki, praktycznie zdominowały amerykański rynek motoryzacyjny. Inne rozwiązania można traktować jako de facto egzotyczne.
Podnośniki z rzymską śrubą
Kolejną grupę stanowią podnośniki oparte na zasadzie „rzymskiej śruby”.
Vintage Screw Jack Car Auto
Inne
Mamy też taki podnośnik, który w zasadzie nie ma korpusu w tradycyjnym rozumieniu...
Do konstrukcji tego typu podnośników jeszcze powrócimy…
Podnośniki bardziej zbliżone do konstrukcji książkowych
Konstrukcji typowo „książkowych” jak do tej pory nie napotkaliśmy, ale zdarzają się podnośniki zbliżone do nich koncepcyjnie.
Podnośnik do samochodów GAZ
Pierwszą napotkaną konstrukcją zbliżoną do tych liczonych na zajęciach PKM jest podnośnik sumowy stosowany w samochodach GAZ (także Lublin 51 i podobnych).
Tak wygląda nasz egzemplarz.
Wnikliwie patrząc można dostrzec że uległ zniszczeniu akurat ten element, którego obliczeń zwykle nie przeprowadzamy :)
Rysunki dokładnie tego podnośnika można znaleźć w podręczniku Leonida i Olega Kurmazów, w wydaniu 2011, co znakomicie zwiększa nasz szacunek dla tej książki. Rysunki różnią się od rzeczywistego przedmiotu tylko drobnymi szczegółami.
Inne konstrukcje zbliżone do książkowych
Najbliżej do konstrukcji „książkowej akademickiej” jest poniższy podnośnik:
Ale jak wskazuje opis jest to pomoc dydaktyczna, a nie rzeczywiście istniejąca na rynku konstrukcja. Nie mniej jest to pierwszy zaobserwowany legendarny mechanizm zapadkowy.
Podnośnik z pojedyńczą śrubą, ruchoma nakrętką i zapadką znaleziono w Niemczech, w wykonaniu niestety także nieksiążkowym.
Przykład:
Alter Wagenheber Lehnard Arnstadt Oldtimer
Najprostszy podnośnik (bez przekładni)
Podnośnik w najprostszym wydaniu czyli z pojedynczą ruchomą śrubą także można znaleźć, choć wcale nie tak łatwo. Podnośniki takie są też nadal produkowane ale raczej w wersjach do zastosowań niesamochodowych.
Przykład:
Vintage Industrial Iron House Car Jack
Posiadany przez nas egzemplarz gdzieś na przestrzeni czasu "zgubił" podstawę.
Wnioski
Mamy silne podejrzenia, że podnośniki “książkowe” istnieją tylko w książkach, ale aby tę hipotezę zweryfikować zamieszczamy LIST GOŃCZY.
